भगवद् गीता संथा वर्ग

कालचा दिवस महत्त्वाचा,

तारीख पण SPL.

१६/२/१६

संध्याकाळी .....
श्रीमद्भगवद्गीता संथा वर्ग सुरू झाला.

संथा म्हणजे.....

कोणाकडूनतरी ऐकणं आणि कोणीतरी म्हणणं.!

यामध्ये गीता कशी म्हणायची ते शिकवणार आहेत.
हा वर्ग मंगळवार बुधवार असेल.
वेळ संध्याकाळी ६ ते ७
साधारण दीडवर्ष.

प्रत्येक श्लोकातील प्रत्येक ओळीत १६ अक्षरे असतात. 

त्यातील ८ अक्षरांचा एक गट ७ वेळा म्हणायचा

 मग पुढचा गट सातवेळा म्हणायचा.
८ अक्षरांनंतर यती... म्हणजे किंचित पॉज् घ्यायचा.
मग पूर्ण ओळ ५ वेळा म्हणायची याप्रमाणे दुसरी ओळ.
मग पूर्ण श्लोक ३ वेळा म्हणायचा.
ही पद्धत आहे .
एकावेळी सात श्लोक म्हणायचे कसे ते दाखवणार आहेत.

ं अनुस्वाराचा उच्चार कसा होतो?

कोणत्या शब्दावर जोर द्यायचा?

ऱ्हस्व शब्द असेल तर त्याचा उच्चार आणि दीर्घ शब्दाचा उच्चार....

जोडाक्षर आलं की आधीच्या शब्दावर जोर द्यायचा.
उदा. विघ्न...तर वि या अक्षरावर जोर येणार.

क्ष व ज्ञ ही जोडाक्षरे आहेत.

क्ष् = क् + ष्
ज्ञ = ज + ञ

म्हणून अनुस्वारापुढे क्ष किंवा ज्ञ हे व्यंजन आले तर 

अनुक्रमे क किंवा ज हे व्यंजन आले असे समजावे.

लक्ष या शब्दात ल वर जोर येणार.
धर्मक्षेत्रे या शब्दात म या अक्षरावर जोर येणार.
तसंच अनुस्वारासंबंधी.....
अनुस्वाराच्यानंतर येणाऱ्या अक्षरावर, अनुस्वाराचा उच्चार कसा करावयाचा हे अवलंबून असतं.

बाराखडी माहित असणं आवश्यक आहे.

क ख ग घ  ङ

च छ ज झ ञ

ट ठ ड ढ  ण

त थ द ध  न

प फ ब भ  म

य र ल व
श ष स  ह ळ

क्ष ज्ञ

यातील जे शेवटचे अक्षर आहे त्याचा अनुस्वराच्या उच्चाराशी संबंध आहे.

( प च्या ओळीपर्यंत )

★त्यापुढील अक्षरे याबद्दल सगळ्यात शेवटी दिले आहे.
----------------------------------------------------------------------------------------------------
पश्यैतां पाण्डुपुत्राणा
यामध्ये ता वर ं आहे.
पुढील अक्षर प आहे
तर प च्या ओळीतील शेवटचे अक्षर म आहे म्हणून तां हा उच्चार करतांना ताम असा उच्चार होणार

व्यूढां द्रुपदपुत्रेण
यामध्ये ढा वर अनुस्वार आहे त्या पुढील अक्षर द आहे
द च्या ओळीतील शेवटचे अक्षर न आहे म्हणून व्युढान असा उच्चार होणार.!

ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo

पाण्डवानिकं व्यूढां
यामध्ये क वर ं आहे
त्याचा उच्चार व असा होणार
(कव)

*****************************************************************
सञ्जय याचा उच्चार संजय
असा करायचा
तसंच ष चा उच्चार ष असाच आला पाहिजे, तो श सारखा वाटता कामा नये.
उदा. विशिष्ट

विराटश्च यातील श्च कडे नीट लक्ष दिले पाहिजे
ट या अक्षरावर जोर येणार.

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

तसंच शेवटी पसायदान म्हणणार....
यात..... दुरिताचे तिमिर जावो...

 हा शब्द दुरितांचे असा कधीही उच्चार करायचा नाही.
तसचं
चला कल्पतरूंचे आरव....
यातील च चा उच्चार चमचा सारखा करायचा नाही.
अचल मधे करतो तसा करायचा.

<><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><>

विसर्ग :

अ नंतर
ओळीच्यामधे ऩः =  नहः
धृष्टकेतुश्चेकितानः (१।५)

आ नंतर विसर्ग असेल तर
द्रुपदश्च महारथः (१।४ )
महारथाहा
(शेवटी आला तर हा)

<><><><><><><><><><><><><><>

दीर्घ उच्चार नीट येण्यासाठी

इ, ईsss
उ, ऊsss
कु कूूsss
असा सराव करावा.
धीsssमता (१।३)
वीsssर्यवान् (१।४)
चमूsssम् (१।३)

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
हे जे खाली लिहिलंय ते उच्चाराचा कागद आहे त्यावरुन लिहिलं आहे.

अनुनासिक उच्चारासाठी   ँ   चंद्रकोर येते.

य य्ँ = हन्तारं यश्चै
          हन्तारय्ँ

ल ल्ँ  = हयेषां लुप्त
           हयेषाल्ँ लुप्त

व व्ँ  = पाञ्चजन्यं हृषी
           पाञ्चजन्यव्ँ

क्ष ङ् = न कांक्षे
           न काङक्षे

ज्ञ ञ् = आवृतं ज्ञान
           आवृतञ ज्ञान

श व्ँ = शस्त्रं शस्त्र
          शस्त्रव्ँ शस्त्र
           
ह व्ँ  = वयं हन्तु-
          वयव्ँ हन्तुं
ष व्ँ

याप्रमाणे उच्चार करावेत

क ङ् = हर्षं कुरु
           हर्षङ् कुरु
याप्रमाणे

∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞